Quantcast
Channel: ESCOLA DE VELA. CUADERNO DE BITÁCORA
Viewing all 17 articles
Browse latest View live

XUNTANZA EMBARCACIÓNS TRADICIONAIS EN PUNTA MOREIRAS-GROVE

$
0
0

Esta fin de semana (5,6,7 de Setembro-14) celebrouse en pta. Moreiras (Grove) a 4ª xuntanza de embarcacións tradicionais á que fomos invitados pola organización e non dubidamos en asistir. Saímos Venres despois de xantar e puxemos rumbo pta Moreiras as tres embarcacións da ReI Cofradía da dorna, NAI, VIRXEN DO CARMEN e JALERNA.............GRACIAS por todo.







HISTORIA DA DORNA "NAI"

$
0
0


















AS DORNAS “NAI”: OS PRECURSORES

A dorna NAI é un barco de lecer e regata construído a partir dun casco dunha dorna xeiteira, pero convenientemente modernizado para o seu tempo. A “Nai”, a primeira desta clase de dorna nun principio non tiña caseta pero posteriormente foille inserida unha. Estas dornas aparellan vela cangrexa e foque.
Estas embarcacións xurdiron no Club do Mar e no Club de Regatas de Vilagarcía de Arousa arredor do ano 1951.

Para coñecer o nacemento e ter un visión máis completa sobre as dornas “NAI” e a súa historia, reproducimos o texto de Beatriz Comendador, nos que pon por escrito os recordos do seu pai, Carlos Comendador “Arlillo”. Polo que a nós atangue, é importante os apuntamentos sobre a chegada das dornas Nai a Ribeira e as consideracións de Arlillo sobre un dos grandes referentes sobre o mundo da dorna da nosa terra, en palabras do propio Arlillo: “el señor Fraga de Carreira, que para mi es el mejor constructor de dornas de la comarca”, e como Fraga fixo cinco das dornas NAI que formaron parte da flotiña da Escola Naval Militar de Marín.

Merece outra mención no noso recordo, o tamén vilagarcián Guillermo Poyán, home de destacada traxectoria deportiva, é un dos fundadores do Club do Mar de Vilagarcía en 1950, do que foi o seu primeiro comodoro e posteriormente foi nomeado presidente en 1957. No seu mandato acada para as dornas NAI o nomeamento de clase nacional (sendo a única embarcación de tipoloxía totalmente galega que ten esta clasificación). A clase nacional NAI define a embarcación de vela de sete metros de eslora, aparellada con vela cangrexa e que a Armada Española adopta como embarcacións de formación para prácticas de navegación dos seus alumnos na Escola Naval de Marín.

Foron celebrados tres campionados de España da clase NAI e participaron no seu momento nas dúas primeiras Semanas Naúticas Internacionais de Vela, organizadas pola Escola Naval e o RCN de Sanxenxo.

Recomendamos a visita a todos aqueles curiosos e amantes da nosa cultura náutica do “Blog de Arlillo”, un dos referentes náuticos da Ría de Arousa.

As memorias naúticas de Arlillo”
Pronto me decidí por un barco mayor. Estaba en dudas entre un balandro de un carpintero de ribera de Cambados llamado señor Padín, que se deshacía de sus balandros al irse a Venezuela, o por una dorna como la de los hermanos Carús, que todos los días veía navegar nada mas levantarme de la cama. Me decidí por la dorna.
  
Hablé con los hermanos Carús para tomar las plantillas y con un carpintero de ribera de Rianxo llamado Benito, y así fue como surgió la Parrula. El casco y el palo de esta dorna me costaron cuatro mil pesetas. Terminada con herrajes dobles para los obenques y vela, que también me hicieron en Rianxo, me costó todo dieciocho mil quinientas pesetas. Por último, el carpintero de Carril señor Rodrigo me hizo la camareta, lo que me costó tres mil quinientas pesetas.

Al construir la dorna, empezamos a hacer pequeñas regatas entre la Nai y la Parrula y este fue uno de los motivos de la fundación del Club de Mar. Entró la fiebre por construir dornas. La primera la Marichí, seguida de la Froiña, Maquiy Cipriana. Con estas dornas se formó la primera flota del Club de Mar. Empezamos a hacer regatas saliendo a lo largo del muelle de Hierro y como se estaba construyendo el muro del Tir, si en la regatas hacia viento duro, se cargaban las dornas de piedras. Las regatas se hacían en triangulo, con el faro de Ferrazo y el de Carril.

 La Parrula, propiedad del autor, que tenía el número 2 de las dornas del Club de Mar de Vilagarcía, tuvo muchos éxitos, como su adaptación para la formación de los marinos en la Escuela Naval Militar de Marín.

Se hacían dos vueltas y después de las regatas, solíamos en recoger a nuestras esposas, con la comida y algún amigo que se agregaba y nos íbamos a alguna playa de las muchas que tiene la ría de Arousa. La salida de las dornas, cada una con su color y la velas blancas, era un espectáculo difícil de describir, pues las dornas solían ir muy juntas y nos empezábamos a gastar bromas casi siempre sobre las incidencias de las regatas que acabábamos de realizar. Para muchos de nosotros, son de los recuerdos mas agradables vividos, por la camaradería que había.

El fenómeno de las dornas es difícil de describir, por la gran cantidad de ellas que llegaron a reunir de las distintas flotas, con un total de veintiocho. Quisimos popularizarlas en las rías próximas, y fuimos a Vigo dos veces.

La primera vez salimos temprano, con idea de ir a dormir a Riveira, y antes de salir cantamos la Salve Marinera, todos en pie en las dornas, siendo un acto muy solemne.
Ya en Riveira, donde dormimos, algunos de los componentes, hicieron alguna gamberrada. Y por la mañana temprano salimos para Vigo.

El mar amaneció con una calma chicha y algunas de las dornas, se agarraron a una machina que salía para Vigo. La Parrula, llevaba de tripulación a Pedro Silva, Chete el del Bazar X, Chito Lumeras y a mi. De marinero iba el Moreno de Carril, quien con una borrachera que aun le duraba del día anterior, se metió en el tambucho de proa y todo el tiempo se lo pasó cantando el mismo estribillo. Me dijo – “tire para fuera pues o viento virá das illas Sagres” y le hice caso. Ya cerca de las Ons se levantó una niebla muy cerrada, y lo único que sentíamos era la rompiente de la isla de Ons. Tiré para fuera escapando de la rompiente y tanto tiré que cuando se levantó la niebla, lo primero que vimos fueron dos flotillas de dornas, unas amarradas a otras para no perderse, y uno de los marineros me dijo con mucha sorna -"Ay señor, leva o rumbo pra América". Y efectivamente veíamos las otras dornas por la Costa da la Vela. Finalmente entramos en Vigo tres horas después que las otras dornas.

Tan pronto llegamos, dejamos la dorna a los patrones vigueses para que pudiesen apreciar las sus condiciones marineras y nos colmaron de atenciones. Al día siguiente las dornas fueron remolcadas hasta Vilagarcía por una motora y nosotros hicimos el viaje en tren.

En la segunda travesía, salimos muy temprano para ir directamente a Vigo. Se cantó la Salve Marinera. El día estaba un poco gris, amenazando lluvia, pero nosotros no hicimos caso y nos lanzamos a la segunda travesía. Al salir fuera de la ría, había una ola larga que hacía muy bonita su navegación. Íbamos al frente de la flota, Luis Viqueira Valdés, en la dorna Huakevé, Paco Fernández y yo en la Parrula.
  Para que el lector se pueda dar una idea de nuestra ignorancia, lo única brújula, que llevábamos en la flota, era la que tenían mis prismáticos. Había una niebla, no muy espesa, pues pudimos ver a un pescador en su dorna, al que le preguntamos si íbamos bien para Vigo. Nos respondió -"teñen que ir mais pra fora”, pues si no nos meteríamos en la ría da Aldán.
Como ya les había dicho, la ola era larga, lo que motivaba que las dornas que venían próximas a nosotros, unas veces estaban sobre nuestras cabezas y otras se hundían y con la ola casi no se veían. El caso que llegarnos sin novedad a Cabo Home, que era el punto indicado para dar salida a la regatas hasta Vigo. Pero también nos extrañó no ver al buque de la Amada, que había quedado en esperarnos para acompañarnos en el recorrido. Luego nos explicaron que como el día tenía tan mal aspecto, pensaron que habíamos desistido de hacer la travesía.

Al llegar a Vigo, todo fueron atenciones. De nuevo pusimos las dornas a deposición de los patrones de Vigo para que pudiesen apreciar la condiciones de las dornas para la navegación. Al día siguiente salimos para Vilagarcía, llegando sin novedad.

La tercera travesía, fue a la Escuela Naval militar de Marín. La ida fue estupenda pues llegamos sin incidencias. Al llegar a la Escuela, nos dieron toda clase de atenciones e incluso comimos, cenamos y dormimos allí. Al día siguiente, pusimos las dornas a disposición de los alumnos, pero las regatas fueron muy accidentadas, pues se levantó un viento un poco duro y por la inexperiencia de los alumnos algunas dornas volcaron y la motora de servicio, no hacia otra cosa que atender a unas y otras. Pero pese a esta circunstancia, al almirante director de la Escuela le gustaron mucho las dornas y pidió autorización a sus superiores. Se encargaron diez dornas, de las cuales cinco construyó el astillero Pumariño y las otras cinco las construyó el señor Fraga de Carreira, que para mi es el mejor constructor de dornas de la comarca. Estas embarcaciones llevaron el nombre de las islas de nuestras Rías Baixas.

El retorno fue bastante más conflictivo que a la ida, pues nada más al salir de la ría de Pontevedra, se levantó un viento duro y como en las dornas no se puede rizar a bordo, tuvimos que ir a hacerlo a las Ons. Pero el fondo donde estábamos era muy pedregoso, por lo que tuvimos que picar los cabos de varias anclas que allí se quedaron, en el fondo. Con todos estos incidentes se hizo tarde, por lo que decidimos ir a dormir a San Vicente, a los antiguos almacenes o fábrica de salazón de D. Pedro Ferreirós, en el lugar hoy llamado Pedras Negras. Cuando estábamos preparando todo para cenar y dormir allí, vimos pasar la dorna Maqui de José Luis Rey, con dirección hacia la ría de Arousa. Tras deliberar lo que hacíamos, decidimos no dejar solo a este dornista, lo que fue una equivocación, pues poco después se hizo de noche y no podíamos ver nada en el mar. La primera dorna que entró en Riveira a las doce de la noche fue la Nai y pocos minutos después entró la Parrula, pero tal fue el error que de las demás dornas no supimos nada hasta el día siguiente. La Maqui había ido a parar a Carreira y la Froiña había aparecido cerca del Grove. Esta circunstancia se produce cuando la marea está bajando y hay viento del Norte. Entonces es mejor esperar a que la marea empiece a subir. Ese día podíamos haber encargado una misa de gracias por no haber tenido ninguna desgracia.

Tiempo después, el puerto de Rianxo nos invitó a celebrar una regata en la fiesta de la Guadalupe, invitación que aceptamos y celebramos tras la entrega de los trofeos con la mayoría de las autoridades locales. Nos invitaron a comer y pasamos un día muy feliz, pues a Rianxo le tenemos gran cariño.

Recordamos al velero Baltasar, con el lamentable fallecimiento de su patrón y su hijo, que habían ido a pescar. Este hombre fue el que hizo la mayor parte de las velas de la dornas, y la Parrula también fue construida en Rianxo.

Se organizó la travesía de la vuelta a la ría, desde Rianxo, a Póboa do Caramiñal, Riveira y O Grove. En una de estas travesías, cuando habíamos pasado la Isla de Arousa, había una calma chicha y de repente entró el viento del Norte a una velocidad impresionante. A mi me dio tiempo de bajar la mayor, pero no el foque, que empezó a dar tales trallazos que temía que rompiese el palo. Hasta que al final con una navaja pude cortar el cabo y empezó a regularse el viento. Otra embarcación volcó pero no se hundió al coger aire, y los tripulantes estuvieron sentados en el casco hasta que los recogieron.

En cierta ocasión el Gran Hotel de La Toja quiso rememorar las regatas de los 6,50 del Real Club de Regatas Galicia y nos invitó a participar. Nos daban los trofeos y nos hacían un precio especial al dormir en dicho Hotel. Llegamos un día del mes de Agosto, con gran bullicio en un día maravilloso de colorido y luz. Fondeamos cerca del Gran Hotel, dándonos un baño. Por la noche, como yo llevaba como tripulante a Chito Lumeras, que era muy mañoso haciendo juegos de manos, pasamos una velada estupenda con sus demostraciones.

Junto a Julio García y con la Parrula, hicimos dos travesías hasta el fondo de la ría.
En la primera debíamos llegar a lugar donde tuvo un aserradero de madera Carbonell con la marea alta. Pasando cerca de Taragoña, las cerezas colgaban de los árboles y vimos un conejo. Desde la dorna esta zona es muy bonita, como tantos otros lugares de la ría. Actualmente han construido un puente para la Vía Rápida.

En la segunda travesía, no tuvimos la misma suerte, pues se levantó un viento tan duro, que incluso se nos rompió el palo, y con mucha dificultad pudimos llegar a Rianxo, donde le dejamos la dorna a Benito, el constructor que habla hecho la Parrula, para que hiciese otro palo, y nosotros nos marchamos a pie hasta la desembocadura del Ulla, donde un marinero nos pasó a Carril.

Prosiguiendo con las regatas triangulares, en una de ellas se regateaba la copa Terry. En la primera vuelta había ido delante la Parrula, quizás por el viento que le era favorable. En la segunda vuelta, en el recorrido al faro de Carril yo le viré por la proa de la Nai, aunque con margen suficiente para no entorpecer su rumbo a mi entender, pero la Nai abandonó para envestir en la popa de la Parrula, que al final llegó primera. Pero los hermanos Cordal Carús presentaron reclamación al jurado y al mismo tiempo me mandaron una carta diciéndome que si consideraba injusta su reclamación, ellos la retirarían. Yo les contesté que si mi triunfo era dudoso, yo renunciaba al mismo. Pero automáticamente, dejé de regatear y poco después subí la dorna para mi almacén, ya que me robaba mucho tiempo de mi trabajo y yo tenía que atender al comercio y a la fábrica. Y así terminó la historia de La Parrula”.

 O texto e as fotos que acompañan ó mesmo pódese atopar en:



AS DORNAS “NAI” ORIXINAIS
Números e propietarios das dornas do Club del Mar e do Club de Regatas entre 1951 e 1963:

1.- "Nai" de Julio e Luis Cordal-Carús.
2.- "Parrula", de Carlos Comendador.
3.- "Maricha I", de Guillermo Poyán.
4.- "Froíña" de Julio García e desde 1961 "Xeixo", do propietario da Academia Enot.
5.- "Maki" de José Luis Rey Sánchez.
6.- "Cipriana" da familia Ozores.
7.- África", de Cayetano Pumariño e desde 1959 "Evita" de Gerardo Prego.
8.- "Eolo" de Ki-nolo e Ki-carlos Porto e desde 1962 "Santa Ana" de Delfín García Guerra.
9.- "Kon-ti-ki" de Salvador "Lilín" Galbán e desde 1961 de Alberto Barreras.
10.- "Ua-Ke-Ve" de Antonio Iglesias De la Riva.
11.- "Vitiña", de Juan Varela de Limia e desde 1959 "Xarela" de Delfín García Guerra.
12.- "Toñuca". de Luis Villar Iglesias.
13.- "Hasparren I" de Paco Fernández Garrido.
14.- "Leonisa" de C. Paco Poyán.
15.- "Maris Stellae" de Cayetano Pumariño e desde 1962 de Gerardo Prego Carregal.
16.- "Tambo", de Cayetano Pumariño.
17.- "Faramello", de José Mª Rivero de Aguilar.
18.- "Hasparren II", de Paco Fernández Garrido.
19.- "QK" de Antonio Pérez-Lafuente.
As dornas 20 a 29 eran propiedad da Escuela Naval e tiñan nomes de illas: "Benencia", "Cortegada", "Sálvora", etc.
30.- "Insuíña", de Justo García.
31.- "Froíña", de Julio García.
32.- "Maricha II", de Guillermo Poyán.
33.- "Besuga".
34.- "Nenuca" de José Luis Nogueira Rodríguez. 


A “NAI”da Real e Ilustre COFRADÍA DA DORNA

Para explicar a construción da dorna “NAI” da Real e Ilustre Cofradía da Dorna temos que facer referencia á fascinación polo mar e as lembranzas dos nosos pais e avós e da nosa propia infancia.
Os recordos das chegadas das dornas NAI a Ribeira nas súas regatas ou saídas pola ría, dos contos sobre “as embarcacións dos señoritos de Vilagarcía”, de como “contrataban” a mariñeiros da zona porque eles  coñecían mellor os baixos e as correntes, os ventos propios de cada ribeira da ría como “tácticos” ocasionais.
Os recordos de neno daquelas embarcacións “de paseo” que algúns tiñan visto fondeadas nos peiraos ou navegando polas costas das Rías Baixas. Ou os recordos, máis próximos, desas mesmas embarcacións morrendo en ramplas ou podrecendo abandonadas nas xunqueiras.
Cando iniciamos está marabillosa historia da recuperación da nosa historia marítima e cultural , cando botamos a “Virxe do Carme”, a nosa primeira dorna xeiteira, só tiñamos as “Nai” como un recordo afastado dun pasado que xa morrera.

Pero sempre hai unha faísca que renova o lume...

Quen nos coñece, sabe que nas nosas “sinjraduras e raites” gustamos de visitar portos irmáns e practicar “antropoloxía cultural”, o que poderiamos definir como coñecer a gastronomía e a enoloxía dos portos que visitamos. É un dos lugares nos que amarramos é o porto de Vilagarcía, e alí, nun bar do porto que sempre visitabamos, quedamos engaiolados coas fotos antigas das dornas NAI. Aí comezamos a quedar atrapados coa fasquía daquelas embarcacións.

A quen nos gusta navegar pola nosa ría de Arousa, sempre temos ollos para escudriñar a nosa costa, atopar novos fondeadoiros, novos lugares ós que chegar. E nos litorais, nos portos, nas xunqueiras... proliferaban (e proliferan) decenas de embarcacións abandonadas e a piques de morrer. E nós que temos o “virus” das embarcacións tradicionais sempre temos ollos para eses barcos abandonados.

Decidimos investigar sobre as dornas NAI. Preguntamos no porto, nos bares e nos “mentireiros” vilagarciáns. Fomos de porta en porta, onde nos dixeran que podiamos atopar información. Deste xeito coñecemos que a “NAI” dos Carús estaba en posesión dun camioneiro de Vilagarcía. Falamos con el e nos informou que a dorna estaba no taller dun carpinteiro para ser reparada. Quixemos vela e prometémonos achegarnos á carpintería nunha vindeira visita.

Pero chegamos tarde. O único que puidemos atopar da dorna “Nai” construída polos irmáns Carús de Vilagarcía, foron as súas madeiras desfeitas para ser usadas como leña.
O carpinteiro contounos que fora imposible recuperar a dorna, xa que nunha reparación anterior tomárase a decisión de revestir a embarcación con poliéster, o que fixera que apodrecera a estrutura de madeira.

No medio da desilusión, decidimos salvar o posible. Mercamos o lastre de chumbo que usamos na nosa “NAI” (300 quilos), o motor diesel “Solé” de 9 CV do ano 1973, o foque e a vela maior que levaba o distintivo da clase “Nai” (unha gaivota vermella) co número 1 que identificaba á “Nai” dos Carús como a primeira da súa clase e a documentación da embarcación. E durante moitos anos navegamos con esas velas e montamos o “Solé” intraborda ata que morreu de vello.

Nunca abandonamos a nosa teima polas Nai, e foi na nosa propia casa onde atopamos o “Santo Grial” . Na rampla do antigo varadoiro do porto de Ribeira había un casco dunha dorna Nai en estado terminal. Estaba varada co casco “quilla arriba” e soubemos que ía ser retirado por orde de Portos de Galicia. Preguntando soubemos que o seu propietario era un mariñeiro de Castiñeiras (agora xa finado) que nos contou que a embarcación fora abandonada despois dunha reparación

frustrada da quilla que motivou múltiples vías de auga. Aquela Nai contounos que era a “TAMBO”, a décimo sexta dorna nai construída para Cayetano Pumariño como soubemos despois cando atopamos o listado de construción das dornas Nai.

E así como quen atopa un canciño abandonado pola rúa e decide adoptalo, nós acubillamos aquela vella embarcación. Liámonos a manta á cabeza e conseguimos a súa cesión. O mastro non puidemos aproveitalo porque fora reconvertido para aparellar unha vela marconi.

Collemos un transporte e fomos onde a carpintería de Domingos Ayaso en Aguiño para pedirlle se nos deixaba un lugar na súa finca, detrás da súa carpintería, para depositar aquela NAI ata ver que podiamos facer con ela.

E alí quedou ata que o noso desexo por recuperar aquela Nai e que volvera a navegar pola ría de Arousa, levounos á retomar o tema unha vez conseguida a financiamento que puidera permitir aquel soño. Lamentablemente a dorna era irrecuperable e a súa reconstrución imposible. Despois da decepción, unha nova faísca fixo renacer o lume: Ayaso construiría unha réplica baseándose naquel esqueleto dorneiro.

Como o tamaño da embarcación era o máis grande que ía saír da súa carpintería, Domingos elixe un alboio na parte de atrás da súa carpintería, e próximo ó casco da dorna, como o lugar onde construiría a nosa dorna nai. E alí foi nacendo e crecendo un soño.

Naqueles anos os subministración naval para embarcacións tradicionais na nosa terra estaba en cueiros: tivemos que encargar as pastecas e parte do material dos aparellos a Barcelona. O mastro foi feito dun tronco que apareceu aboiando no mar máis alá de Sálvora e foi recollido por mariñeiros de Aguiño por ser un perigo para a navegación. Ayaso tivo noticia delo e recolleuno para tal fin. A día de hoxe, ignoramos o tipo de madeira do que está feito.

No ano 1994, botouse ó mar a dorna bautizada como “NAI”, en homenaxe a aquela dorna que non puidemos salvar e que terminou os seus días esnaquizada como leña. Aquela dorna que deu nome á única tipoloxía integramente galega recoñecida como “clase” a nivel estatal.

Nun principio navegamos coas velas orixinais da “NAI” ata que o algodón non dou máis de si e tivemos que encargar ó mestre veleiro Ramón Albert, a fabricación das novas. Eliximos un material que non había aquí despois de ver as velas de moitos barcos nas nosas viaxes a Bretaña e Ramón tivo que pedir o material a Escocia.

A cuberta de piñeiro do país tivo que ser cambiada integramente por outra de madeira de teca ao ser atacada por un parasito da madeira.

Dotamos á “NAI” dun mascarón de proa baixo o bauprés, obra do escultor ribeirense afincado en Mallorca, Gonzalo Sarasquete.

A “Nai” participou por primeira vez nos III Encontros de Embarcacións Tradicionais de Galicia realizados no Grove (1997), sendo participante habitual deste tipo de actos organizados pola FGCMF.

A día de hoxe, a “NAI” segue a ser a dorna-insignia da Escola de Vela da Real e Ilustre Cofradía da Dorna de Ribeira.

Medidas da “NAI” (R. e I. Cofradía da Dorna de Ribeira) 
Eslora (LOA)...........750 cms.                   Eslora Flotación (LWL)..........655 cms. 
Manga......................250 cms.                   Quilla (K)................................645 cms. 
Calado quilla..............69 cms.                   Calado Popa (Timón)..............106 cmsDesprazamento...........2,7 TM. 
                                                            
Velas 
 Adriza vela maior tipo Cangrexa, foque de stay e spynaker asimétrico. 
       
Forma 
                                                Maior Cangrexa 
Grátil Maior..........470 cms.                                         Relinga Maior..........480 cms.    
Puxamen.................500 cms.                                       
Baluma.....................895 cms
Distancia puño escota a puño driza..........690 cms.

                                                       Foque 
pe a pa..........290 cms.                                                             
pe a pd..........645 cms
pa a pd..........730 cms.                                                             
pe a  grátil..260 cms. 

Forma                                                  Spy Asimétrico 
Imagen 
Baluma (ALU)..........760 cms.                                        
Grátil (ALE)..........690 cms 
Puxamen (ASF).........470 cms. 
Embolse (AMG) (½ baluma a ½ grátil)..........380 cms. 

Paramètres pour le calcul du facteur de correction 
Type de gréement : cotre-aurique = 0.98 
Quille : longue = -0.05 
Monotype ? : non = 0 
Type de safran : sur la quille = 0 
Allégeance d'âge (construction): 1994 = 0.063 
Allégeance d'âge (conception): 1950 = 0 
Allégeance d'âge cumulée: 0.063 
Type de coque : bois classique = -0.03 
Matériau du mât : bois/alu/acier = 0 
Matériau de la bôme : bois/alu/acier = 0 
Pénalité mât et/ou bôme : 0 
Mât(s) ou bôme(s) différent(s) du neuvage : non = 0 
Autre(s) espar(s) différent(s) du neuvage : non = 0 
Materiau des voiles : laizes tissees carre = 0 
Type d'helice : sans = 0 Chariots GV à billes : Non = 0 winch ? : sans = -0.05 
Facteur de correction (C)= 0.913 
AURIQUE 
Surface voiles d'avant: 9.49 m² 
Foc ou Génois JL = 7.30 et LPG = 2.60 
AURIQUES  
surfaces totales GV: 28 m² Grand voile Aurique cote A = 4.70, B = 8.95, C = 5.00, D = 6.90, E = 4 
Plus grand spi ou foc ballon utilisé : cote SL ou ALE = 6.90, SL ou ALU = 7.60, 
SMG ou AMG = 3.80, SF ou ASF = 4.70 Soit une surface de : 23.95 m² 
Surface totale retenue au portant: 23.95 m² 

Paramètres pour le calcul du facteur de correction 
Type de gréement : cotre-aurique = 0.98 
Quille : longue = -0.05 
Monotype ? : non = 0 
Type de safran : sur la quille = 0 
Allégeance d'âge (construction): 1994 = 0.063 
Allégeance d'âge (conception): 1950 = 0 
Allégeance d'âge cumulée: 0.063 
Type de coque : bois classique = -0.03 
Matériau du mât : bois/alu/acier = 0 
Matériau de la bôme : bois/alu/acier = 0 
Pénalité mât et/ou bôme : 0 
Mât(s) ou bôme(s) différent(s) du neuvage : non = 0 
Autre(s) espar(s) différent(s) du neuvage : non = 0 
Materiau des voiles : laizes tissees carre = 0 
Type d'helice : sans = 0 Chariots GV à billes : Non = 0 winch ? : sans = -0.05 

ÁLBUM DAS DORNAS DA ASOCIACIÓN & ESCOLA DE VELA....

$
0
0
DORNA TRASMALLEIRA "ARROUTADA"





















DORNA POLBEIRA "CABUXIÑA"
















DORNA XEITEIRA "JALERNA"



































DORNA XEITEIRA"VIRXEN DO CARMEN"















































DORNA"NAI"





































ASALTO HISTÓRICO Á PONTE NAFONSO DA DORNA "NAI" EN XULLO DE 2013










HOMENAXE Ó CREADOR DO NOSO PATRIMONIO, AS DORNAS...

$
0
0


“A Domingos Ayaso, mestre de dornas”

Desde pequenos temos fascinación polo mar: piratas, illas do tesouro, baleas brancas, viaxes submarinas… historias de navegación e aventura.
Xogamos con pequenos paus, ou calquera outro material que flote, a navegar en regatos ou pozas. Construímos barcos de papel… construímos barcos na nosa inocencia…
Retírase Domingos Ayaso. Aparca as súas ferramentas o carpinteiro de Aguiño. O home que construíu todas as dornas da Cofradía da Dorna, o carpinteiro que as reparou e “curou dos seus achaques”, colle o seu merecido descanso. Toda a vida traballando desde neno, ben o merece.
A primeira vez que se pisa a carpintería de Ayaso en Aguiño, supoñemos que se ten a mesma impresión que ao pisar calquera outra, atopamos serraduras espalladas polo chan, espiras de labras de madeira por todas partes e cepillos e lapis de carpinteiro… e ferramentas estrañas propias do oficio como a aixola.
Pero na de Domingos, como nas poucas carpinterías de dornas que quedan no noso litoral, o que máis chama a atención son as “plantillas da dorna”. Eses modelos que van pasando de pais a fillos, de xeración en xeración, esa transmisión de saberes construtivos que fixeron que a nosa máis emblemática embarcación non caera no esquecemento. Elas forman parte das ensinanzas dos antigos construtores que aínda manteñen viva a dorna: algo máis que unha embarcación.
Hoxe en día os nosos fillos non escoitaron “cantar” un carro de bois porque nunca viron un. Faltan poucos días para que só nun documental o poidan facer, para que só nun museo poidan ver un carro. Imaxes e sons dun pasado borrados da memoria por un futuro distinto.
Fai un tempo unha enxeñeira naval comentou nunha conversa informal na Festa da Dorna porque nos aferrabamos de maneira estúpida á madeira na construción de barcos…. E quen o sabe. Quizais porque somos uns románticos que navegamos contra corrente, que soñamos con formar parte da vella cadea de transmisión dos saberes da nosa tradición mariñeira.
Non queremos que a dorna sexa só un obxecto de museo.
O lince é un animal en perigo de extinción. E hoxe hai máis linces que carpinteiros de ribeira. Cada vez quedan menos Domingos…
Máis que un oficio, a carpintería de ribeira é un legado cultural. Os carpinteiros retíranse pero deixan o seu legado que merece ser conservado e transmitido. Nós temos un deber, manter as dornas que Domingos Ayaso fixo para a Real e Ilustre Cofradía da Dorna para os nosos sucesores. Esa é a nosa función, a nosa razón de ser: a pervivencia do legado cultural para as xeracións que teñen que vir.
Domingos xa non construirá novas dornas para a Cofradía da Dorna e sentímonos un pouco orfos.
Fomos ficando sós,
o mar, o barco e máis nós”
Pero trataremos que nos días que virán, as xentes continúen a gozar da súa fasquía navegando a vela polos nosos mares. Que non esquezan o nome do carpinteiro:
Aquelas dornas son dornas de Domingos Ayaso… o carpinteiro de Aguiño”. Esa vai ser a mellor das nosas homenaxes para Domingos, o noso mestre de dornas…
Si miña señora á i-alba de Arousa beilar,
poñereille, belida, un ventiño no mar…
¡A dorna vai e ven,

que meu amor ten!”

CUADERNO DE BITÁCORA...RUMBO A ONS(orixinal)

HISTORIA DA ESCOLA DE VELA...

$
0
0




























A ESCOLA DE VELA da Real e Ilustre COFRADÍA DA DORNA

Para explicar a creación da Escola de Vela da Real e Ilustre Cofradía da Dorna hai que remitirnos á constitución en Ribeira da Asociación Cultural “Real e Ilustre Cofradía da Dorna” un 28 de decembro de 1990 e a creación dos seus estatutos fundacionais que textualmente dicen:
Art. 2O fin principal desta asociación será a organización e celebración da FESTA DA DORNA (24 de xullo), así como a organización de todo tipo de actos culturais, medioambientais e formativos relacionados co mar, as actividades mariñeiras e a exaltación, recuperación e promoción da embarcación típica da ría de Arousa chamada DORNA.
Tendo este obxectivo primordial como punto de partida, a Real e Ilustre Cofradía da Dorna traballou a reo desde os seus inicios na procura do mesmo. Na súa labor de recuperación a R. e I. Cofradía da Dorna iniciou un proceso de documentación e busca de financiamento que converxeu no proxecto de recuperación da dorna xeiteira, noutros tempos embarcación senlleira das nosas costas e que terminou desaparecendo baixo os procesos de modernización da flota pesqueira galega.

Ese pulo callou na construción dunha dorna xeiteira na carpintería de ribeira de Domingos Ayaso en Aguiño. Deste xeito, botouse ó mar a dorna xeiteira bautizada co nome provisional de “Xacobeo 93”. O motivo deste nome foi o patrocinio da Xunta de Galicia xa que a nosa dorna representou a Galicia na primeira festa marítima de Brest no ano 1992, xunto a un pequeno grupo de embarcacións galegas.  
Posteriormente sería bautizada co nome de “VIRXE DO CARME” seguindo a tradición establecida nos primeiros anos de celebración da “Festa da Dorna”.
Loxicamente a botadura da “Virxe do Carme”, levaba consigo a creación dunha Escola de Vela, como así se fixo.

A Real e Ilustre Cofradía da Dorna participou na primeira edición da Festa Marítima de Brest en 1992 como quedou dito e alí os homes e mulleres da Cofradía da Dorna reuniron unha información moi importante e fixeron contactos moi proveitosos con mariñeiros e asociacións do ámbito da cultura marítima do Atlántico europeo. Aquela participación foi determinante no futuro da nosa asociación e dos representantes da cultura mariñeira galega: á volta de Brest un pequeno grupo de asociacións constituímos a Federación Galega pola Cultura Marítima (FGCM).

Toda aquela emoción e paixón deu como froito, algo que co paso do tempo, é un fito na defensa da cultura mariñeira e do tecido patrimonial que gravita arredor dela: os Encontros de Embarcacións Tradicionais de Galicia. Para nós, a Real e Ilustre Cofradía da Dorna, é un profundo orgullo ter sido os primeiros organizadores deste evento que vai moito máis alá dunha xuntanza de embarcacións. Aquel I Encontro celebrouse no porto de Ribeira no ano 1993. O resto é unha fermosa historia construída polo traballo e paixón de moitos homes e mulleres que aman a nosa cultura mariñeira e que cada dous anos fan máis grandes e importantes os Encontros de Embarcacións Tradicionais de Galicia.
A Escola de Vela da Real e Ilustre Cofradía da Dorna é participante habitual das actividades organizadas pola FGCMF ou das súas asociacións integrantes. Entre esas presenzas subliñamos as máis importantes sen desmerecer outras nas que participamos:
Festa Marítima de BREST (celébrase neste porto da Bretaña cada catro anos): 1992, 1996, 2000, 2004, 2008

Encontros de Embarcacións Tradicionais de Galicia: Ribeira (1993), Coruxo (1995), O Grove (1997), Rianxo (1999), Combarro (2001), Illa de Arousa (2003), Cambados (2005), Ferrol (2007), Muros (2009), Carril (2011), O Freixo (2013), tendo no horizonte Cabo de Cruz (2015)
I Regata de Velas Cangrexas-II Premio AGABACE no Cabo de Cruz (2014)
IV Xuntanza de Embarcacións Tradicionais Deputación de Pontevedra en Punta Moreiras-O Grove (2014)


A Escola de Vela organiza singladuras pola ría de Arousa de marcado contido antropolóxico e cultural (entendendo a gastronomía e a enoloxía como parte integrante destes conceptos), visitando os portos da ría en navegacións que se combinan co lúdico e o festivo. Como mostra deste xeito de entender a navegación en dorna, a “NAI” leva máis de dez anos amarrando no porto de Rianxo para celebrar cos nosos irmáns rianxeiros a festa da Guadalupe, cando o tempo o permite. As nosas dornas visitan con asiduidade, fundamentalmente, os portos arousáns e non é estraño ve-las amarradas nos peiraos de Vilagarcía, A Illa, A Pobra do Caramiñal ou Palmeira, onde sempre atopamos xente coma nós, apaixonada das embarcacións tradicionais e da nosa cultura marítima.

OS CRÓNICAS DA COFRADÍA DA DORNA....

OFRESIDOS Ó NASARENO.....

$
0
0























CUADERNO DE BITÁCORA: (VIDEO ABAIXO)
Asalto ó Nazareno 2014.
(traducción al "jallejo da ría")

Penúltimo fin de semana do mes de Setembro. Tíñamos ofresida á escola de vela ó Nasareno e había que cumplir. Sufrimos durante a semana o primeiro temporal pre-otoñal con ventos do cuadrante SO moi duros e imposibles para a vela tradisional. A medida que morría a semana, as predicsións meteorolóxicas daban a expirasión do mesmo para o fin de semana. Falamos con varios "miembros" da escola de vela e fóronse dando de baixa asercándonos á fecha. Os últimos en irse pola pata abaixo debido a forsa do vento previsto (12-14 nudos), foron o capitán Jalo e o capitán Broncas que preferiron ir de tabernas que asaltar o Nasareno, os anos non perdonan. Quedábamos os 3 únicos ajerridos e intrépidos mariñeiros da escola de vela capases de loitar e venser o temporal reinante, capitán Estachas, capitán Madero e contramaestre Vito.


Quedamos o sábado as 15:30h na nosa fanequeira autorisada, o Bahía, donde repuxemos forsas e inxerimos líquidos para evitar a deshidratasión e lidiar ca xeira que nos esperaba. Capitán Madero veuse arriba e quería salir con todo o trapo da dorna "NAI", pero o capitán Estachas escupindo sapos pola boca oblijounos a meter risos na maior que redusían drásticamente a capasidá da vela canjrexa. Ó virar a punta do muelle de Riveira e despois de levar por diante aljún aparello de pesca das cañas que alí estaban a pescar, puxemos rumbo a la Puebla para asistir á sita co Nasareno. O vento era bo, mar de fondo de direcsión O-SO que entraba dentro da ría  desde a costa, cousa habitual cando os mares veñen con direcsión portujesa, formando ondas xeitosas que xunto co vento reinante e a mar risada, fasían a xeira divertida e dinámica. Fixemos a maioría da xeira nun larjo, tendo no último tramo unha boa empopada. O vento foi amainando como nos daban os partes de internete ¿Qué é eso de mirar o tempo no periódico? Así pasan os carallos que pasan ¿ Verdá capitán Madero? la prensa la carga el diablo jajajaja. Arribamos ó puerto da Puebla un par de horas despois e cumplimos co ofresimento da escola de vela, tomando unha bebida espirituosa para selebrar a asaña. 
Despois de recuperar líquidos volvemos embarcar na dorna "NAI" para faser o traxecto de volta, xa con vento moito mais calmado e con cambio de cuadrante, polo que na mitá do rejreso tuvemos que ensender o "forestroker" e ir janando barlovento (navejasión preferida de capitán Broncas) e chejar cas derradeiras luses do solpor ó porto de Riveira. 
Que bonita Santa Eugenia de Riveira con sus luces recibiéndonos y la dársena llena de lixo.

20/09/2014



 DESPOIS DE DAR A PLAY, NA RODA PODES (^) CAMBIAR A HD720

UN POUCO DE TEORÍA DAS DORNAS..

$
0
0



Un pequeno achegamento á embarcación DORNA
Sobre a orixe da dorna non imos debater aquí. Moitas son as teses sobre este tema: desde as orixes nórdicas duns ata a influencia das embarcacións  mediterráneas, pasando polas similitudes con embarcacións da chamada área cultural celta.
Pero... por que non podemos pensar que á dorna é unha embarcación orixinariamente galega, o que non exclúe a importancia das influencias e achegas recibidas polo contacto con outras culturas, como defende o noso primeiro presidente Santiago Páramo no seu estudio sobre as dornas?

... Por que os nomes dos costados son específicos das dornas: arca ou meo para babor e couso para estribor, que ben puideron ser tomados de puntos xeográficos da boca da ría como a punta da Arca ou Couso en Aguiño?

... Non será quizais que nunha área determinada, o remate da península do Barbanza na ribeira norte da ría de Arousa, nunha época imprecisa desenvolveuse un tipo de embarcación propia que acabou estendéndose polo litoral das Rías Baixas?

... O nome definitorio de “dorna carreirana” non terá que ver co berce da súa orixe?
O que é indiscutible é que a dorna é a embarcación máis representativa da Nosa Terra.
A construción tradicional das dornas consiste nunha técnica chamada tingladillo que na ribeira norte da ría de Arousa coñécese como de calime. Este consiste na superposición das táboas do casco como se fosen tellas, sendo isto unhas dos grandes sinais de identidade das dornas.



O tamaño dunha dorna determina tamén o tipo da mesma e o tamaño mídese por cuartas de quilla, equivalendo esta a 21 centímetros.
O tipo de dorna ven definido polo seu tamaño, que está determinado polas artes de pesca e traballos no mar ó que son destinadas. Tradicionalmente, tres tipos de dorna son subliñados: polbeira, trasmalleira e xeiteira.

A polbeiraé a máis pequena das dornas, estando as súas medidas ó redor das 7 ou 8 cuartas de quilla. A súa actividade vai dirixida á pesca do polbo, a pesca de liña ou a colleita da ameixa e a súa actividade realízase nas augas interiores da ría. Pode ser tripulada por un só mariñeiro.

A trasmalleira, ocupa un tamaño intermedio entre a polbeira e a xeiteira e empregábase para a pesca con trasmallos, liñas e palangres.

A xeiteira, é a maior das dornas(máis de doce cuartas) e a que maior tripulación precisaba, sendo a súa arte de pesca, o xeito. Está deseñada para navegar en mar aberto, máis aló da boca da ría na procura dos bancos de sardiña. A súa tripulación podía estar composta por media ducia de mariñeiros.

As dornas tradicionais van aparelladas con vela “ó terzo” ou de relinga. O emprego dos remos na propulsión presenta a característica voga cruzada que permita a un mariñeiro pescar coa liña e facer as manobras pertinentes ó mesmo tempo.

Podemos observar outra diferenza tipolóxica nas dornas, entre as dornas carreiranas e mecas, atendendo ó lanzamento da proa destas últimas, sendo propias do litoral do Grove.
Coa introdución do motor e as novas innovacións técnolóxicas motivaron que os carpinteiros de ribeira fosen adaptando as dornas ás novas necesidades suscitadas, adaptando a embarcación en función dos usos e necesidades das súas actividades. Por exemplo, a aparición da dorna de tope, unha variante construtiva da tradicional dorna de calime que presenta un forro liso, levando as xuntas das táboas da obra viva unidas a tope.



Unha bibliografía para achegarse ó mundo das dornas e das embarcacións tradicionais:
Mörling, Staffan.  As embarcacións tradicionais de Galicia (Ed. Consellería de Pesca, 1989)

Mörling, Staffan. “Lanchas e dornas: a estabilidade cultural e morfoloxía das embarcacións na costa occidental de Galicia” (Consellería de Pesca, 2005)

Páramo Aller, Santiago. “As dornas. No marisqueo e na pesca artesanal na Arousa Norte” (Consellería de Pesca, 1991)

Lourenzo Fernández, Xaquín. “As dornas de Porto do Son” (Revista Nós nº 126-127, 1934)
Fariña Bustos, Francisco. “Sobre el origen histórico de la dorna”. (Boletín Auriense, tomo V, 1975)


Massó y García-Figueroa, J. Mª. “Barcos en Galicia de la prehistoria hasta hoy y del Miño al Finisterre” (Deputación de Pontevedra, 1982)

BOTADURA DA JALERNA....NAS LETRAS GALEGAS DO 1997(video)

$
0
0























Archivo histórico da botadura da JALERNA alá polo año 1997 de nuestro señor. O buque insignia das "xeiteiras" da ReI COFRADÍA DA DORNA pasou a formar parte do patrimonio da asociación cultural e da escola de vela, xunto as demaís que actualmente conforman o parque tradicional da escola de vela: VIRXE DO CARMEN, JALERNA e NAI. 


No video podemos comprobar a cantidade de xente que antes se xuntaba o carón das embarcacións da asociación, pero por desgraza a maioría quedouse polo camiño.
Moitos continuamos, hoxe en día, co traballo da escola de vela e ó coidado e mantemento do patrimonio cultural da asociación, o único patrimonio cultural que ten e que por estatutos debe preservar e promocionar.

Tódalas dornas foron en representación da asociación desde os primeiros encontros de embarcacións tradicionais celebrado en Ribeira e ata o día de hoxe, incluso na lonxanía da bretaña navegamos nos encontros a nivel continental, representando á nosa asociación. Nun desos encontros bretóns escomenzaron as primeiras conversas para o que hoxe en día son os encontros de embarcacións tradicionais e a federación galega pola cultura marítima, sendo a nosa asociación un dos miembros fundadores....pero ésto e outra historia que deberá ser contada no seu intre.



PARA VER O VIDEO EN HD E RECUPERAR CALIDADE DE IMAXE DEBIDO Á ANTIGÜEDADE DO MESMO, CANDO  PULSEDES O PLAY , NA PARTE DE ABAIXO DA DEREITA SÁLEVOS Ó LADO DE "YOUTUBE" UNHA RODIÑA . PULSADES NELA E PODEDES CAMBIAR A 720HD DONDE PON "CALIDAD"

DORNAS DA ESCOLA DE VELA NO XABARÍN CLUB

PRIMEIROS ENCONTROS DE EMBARCACIÓNS TRADICIONAIS--- RIVEIRA 1993

$
0
0
























O vindeiro fin de semana celébranse os XII encontros de embarcacións tradicionais en Cabo de Cruz-Boiro.


Os primeiros encontros fixéronse no ano 93 na nosa aldea de Riveira, donde se coceu todo o que hoxe en día veñen sendo os encontros de embarcacións tradicionais de Galicia, que se celebran cada dous anos nun punto distintivo da xeografía do noso país. Disfrutade do material audiovisual, dun pequeno resumo do que foron os pionerios encontros celebrados en mares riveirenses.



RESUMO ENCONTROS CABO DE CRUZ 2015, RUMBO DE COLISIÓN DA DORNA "NAI"

$
0
0
UNHAS IMAXES PRESTAN MAIS QUE MILLEIROS DE VERBAS
















SELEBRASIÓN DOS 50 ANOS DA FESTA DA DORNA

$
0
0


Xa hai case dúas décadas selebramos os 50 anos da “Festa máis rachada”. Para os que non teñen memoria (ou estaban na casa planchando a pañoleta para a Jran Noite) o fixemos cunha sinxela serimonia (pero jodidamente complicada) que consistíu en botar ó aire ribeirense uns jlobos de papel (tantos como Sinjladuras tiña pasada a Dorna). Como podedes ver no vídeo houbo quen tivo éxito e outros non tanto.
As imaxes son unha escolma das diversas actividades de diferentes edisións da festa os anos anteriores a esa selebrasión do 50 aniversario da Festa da Dorna. Por serto, o “speech” da historia da Dorna o fai o “Valdano da Festa”.
As imaxes forman parte da historia da Dorna que vai aparesendo non se sabe onde, non se sabe como, nin tampouco por que… pero que van chejando a nós como rejalos de nuestro señor. E o que ten mover os mobles, limpar o faiado ou arrejlar o jaraje.

E si atopades a aljén coñesido nos “vidrios” non vos riades… o tempo pasa tamén para vos. 

COMO HEMOS CAMBIADO VENANSIO.............

$
0
0
Entrevista na TVG no pojrama de Moncho Lemos fai unhas décadas cando as rans criaban pelo disque. Os entrevistados Marselo Valeiras e Santiajo Páramo ensima dunha das dornas da asosiasión e escola de vela.


SURCANDO O OBRADOIRO CA DORNA CABUXIÑA

$
0
0
Era un mércores e o lujar escollido para faser unha reportaxe fotojráfica para a revista “Compostelán” foi a mítica e emblemática prasa do Obradoiro. E alí presentáronse aljúns dos membros da peña “Os Cabuxos do Mar” coa dorna polbeira “Cabuxiña”.
O motivo desta “performance dorneira” foi unha das múltiples labores de promosión da Festa da Dorna nos medios de comunicasión porque xa sabedes que aínda que o produto sexa bo, sen unha axeitada posta en escena non se vende un chíu.
Os cabuxos presentes na “navejasión dorneira” foron: o Home do Catalexo, o capitán Estachas, o Escribán Palmeirán, o Documentalista Impasiente, o Doutor Dolittle e o Señor Jacobix.
Sumouse a eles a representante da peña “Parrochiñas da ría”, cuio diminutivo non se pode disir polo Río da Prata porque significa “parrochiña”.

P. D.: Si, era xuño, pero fasía un vento que metía medo e unha friaxe que rachaba o cutis. Xa sabedes, un xuño dos de antes.


A VISTA DE DRON, ESCOLA DE VELA

$
0
0
Imaxes dunha das dornas da escola de vela da cofradía da dorna, a vista de ajilucho.....

Viewing all 17 articles
Browse latest View live